ارزیابی سازه ای و اجرایی تعریض دهانه سازه دسترسی غربی زیرگذر گلوبندک

آرمین مقبلی - سید مهدی پور هاشمی - مجید صادقی - صادق طریق ازلی - محمد فروغی 

1 - مقدمه

چهار راه گلوبندک در شمال غربی بازار بزرگ تهران و در تقاطع خیابان خیام و خیابان 15 خرداد واقع شده است .

(شکل 1)

این چهارراه از چهارراه های قدیمی شهر تهران بوده ، که به دلیل موقعیت خود در محدوده بازار ، روزانه شاهد تردد حجم وسیعی از وسایل نقلیه ، بار و عابرین پیاده است . تداخل تردد پیاده و سواره در این گره ترافیکی ، همواره یکی از مشکلات ترافیکی شهر تهران در محدوده بازار بوده است . به همین دلیل ، پروژه احداث زیرگذر گلوبندک به عنوان یک پروژه شاخص از سال 1393 در دستور کار شهرداری منطقه 12 تهران قرار گرفته است . پس از پیشرفت اولیه و اجرای بخشی از سازه ، اجرای این پروژه برای مدتی متوقف و در سال 1398 با بازنگری در طرح اولیه مجددا از سر گرفته شد . در این بازنگری ، با پیش بینی افزایش تردد در این چهارراه طی سال های آتی ، طرحی برای افزایش ظرفیت زیرگذر گلوبندک ارائه ، و برای تسهیل تردد عابرین نیز ، تعدادی آسانسور و پله برقی به آن افزوده شد . لذا در این مرحله مشاور رهسازطرح با هماهنگی معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران ، طرحی را برای تعریض دهانه ورودی غربی این زیرگذر از 8,3 متر به 8,5 متر ارائه و اجرا نمودند . تعریض این سازه در مجاورت بافت قدیمی محله پر تردد گلوبندک ، با دشواري های فراوانی همراه بوده است که در این مقاله به چگونگی بازطراحی و چالش های پیش روی این تعریض پرداخته شده است .

زیرگذر گلوبندك در دو طبقه زیرزمینی و با طولی نزدیک به 258 متر، در محل ایستگاه پانزده خرداد، از روي خط یک متروي تهران عبور میکند. در حال حاظر، مخصوصا در ساعات پر تردد، وروديهاي موجود ایستگاه متروي پانزده خرداد پاسخگوي حجم بالاي مسافران نیست. با تکمیل این پروژه، زیرگذر گلوبندك دو ورودي جدید به این ایستگاه اضافه خواهد نمود. بعلاوه امکان تردد عابرین از زیر خیابان خیام در بین بخشهاي غربی و شرقی خیابان 15 خرداد میسر پانزده خرداد چهارراه پانزده خرداد گلوبندك خ یام خ یام محله بازار ٣ شده و به این ترتیب بخشی از مشکلات ترافیکی این منطقه که به دلیل گذر عابرین پیاده از سطح خیابان است مرتفع خواهد شد. در طرح اولیه، بخش غربی این زیرگذر شامل دو ورودي در ضلع شمالی و جنوبی خیابان 15 خرداد بوده (شکل 2( که اجراي ورودي شمالی نیاز به تملک بخشی از املاك این منطقه داشته است. با اجراي طرح تعریض ورودي جنوبی و همچنین افزودن چند رشته پله برقی به طرح اولیه، ظرفیت تردد این ورودي در حدي افزایش خواهد یافت که دیگر توجیحی براي تملک و اجراي ورودي شمالی وجود نداشته و درنتیجۀ حذف ورودي شمالی، کمک شایانی به اقتصاد پروژه شده است.