دی بوتیل فتالات

فهرست : 

1. دی بوتیل فتالات چیست
2. کاربردها
3. فرمول شیمیایی
4. مزایا
5. معایب
6. مشخصات فیزیکی و شیمیایی
7. صنایع مورد استفاده
8. محصولات تولیدی با دی بوتیل فتالات
9. استانداردها

 

دی بوتیل فتالات چیست

دی ‌بوتیل فتالات یا DBP یک ماده شیمیایی است که به عنوان نرم‌ کننده پلاستیک به کار می‌رود ؛ این ماده باعث انعطاف‌ پذیری بیشتر پلاستیک‌ ها می‌شود و در محصولاتی مانند لوازم آرایشی ، اسباب‌ بازی ، تجهیزات پزشکی ، سیم‌ های برق و غیره استفاده می‌شود ، دی‌ بوتیل فتالات می‌تواند سمی و سرطان‌ زا باشد.

 

کاربردهای دی بوتیل فتالات

کاربردهای دی‌ بوتیل فتالات DBP عبارتند از:

• افزودن به عنوان نرم‌کننده به انواع پلاستیک‌ ها مانند PVC برای افزایش انعطاف‌ پذیری
• استفاده در تولید لاک‌ها و رنگ‌ها به عنوان حلال
• استفاده در صنایع آرایشی و بهداشتی مانند لوازم آرایشی، شامپو و لوسیون
• استفاده در تولید بسیاری از محصولات مانند پرده، فرش، اسباب بازی، تجهیزات پزشکی و غیره
• استفاده به عنوان نرم‌کننده و ضدآب در سیم‌ها و کابل‌های برق
• استفاده در تولید لوازم و وسایل الکترونیکی و صنعتی
• استفاده به عنوان حلال در تولید چسب‌ها ، محصولات چاپ و جوهر

 

فرمول شیمیایی دی بوتیل فتالات

فرمول شیمیایی دی‌ بوتیل فتالات به صورت زیر است :

C16H22O4

دی‌ بوتیل فتالات یک استر دی الکل است که از واکنش فتالیک انیدرید و بوتانول به دست می‌آید.

ساختار شیمیایی آن به این صورت است:

دو گروه بوتیل (C4H9) به اسید فتالیک (C8H4O4) متصل شده‌اند.

فرمول مولکولی آن C16H22O4 نشان می‌ دهد که در هر مولکول DBP، 16 اتم کربن، 22 اتم هیدروژن و 4 اتم اکسیژن وجود دارد.

 

 

مزایای دی بوتیل فتالات

مزایا و محاسن استفاده از دی‌ بوتیل فتالات (DBP) عبارتند از:

• افزایش انعطاف‌پذیری، نرمی و دوام محصولات پلاستیکی
• بهبود خواص مکانیکی پلیمرها مانند PVC
• افزایش مقاومت در برابر حرارت، سایش و شیمیایی بودن محصولات
• کاهش هزینه تولید و قیمت تمام شده محصولات پلاستیکی
• سهولت پردازش و شکل‌دهی پلاستیک‌ها
• بهبود خواص الکتریکی مانند عایق‌بندی در سیم و کابل‌ها
• افزایش طول عمر مفید محصولات پلاستیکی
• جلوگیری از ترک خوردگی و شکستگی پلاستیک‌ها
• سازگاری با انواع پلیمرهای مختلف
• دسترسی آسان و قیمت مناسب

 

معایب دی بوتیل فتالات

معایب و مضرات استفاده از دی‌ بوتیل فتالات DBP عبارتند از:

• سمی و سرطان‌ زا بودن برای انسان و محیط زیست
• اثرات مخرب بر سلامتی انسان مانند اختلالات هورمونی و باروری
• آسیب به کبد، کلیه و سایر اعضای بدن در صورت تماس طولانی مدت
• تجمع در بدن و ماندگاری طولانی مدت در محیط زیست
• نشت از محصولات حاوی آن و آلوده کردن خاک، آب و هوا
• ایجاد بوی نامطبوع در محصولاتی که حاوی آن هستند
• کاهش کیفیت و طول عمر مفید محصولات پلاستیکی در دراز مدت
• القای واکنش‌های آلرژیک در افراد حساس
• تحریک‌ کننده پوست و چشم بودن
• ممنوعیت یا محدودیت استفاده از آن در برخی کشورها
• نیاز به رعایت استانداردهای سختگیرانه در استفاده و دفع آن

 

مشخصات فیزیکی و شیمیایی دی بوتیل فتالات

خاصیت	مقدار
فرمول شیمیایی	C16H22O4
جرم مولی	278.34 g/mol
نقطه ذوب	-69 °C
نقطه جوش	340 °C
چگالی	1.04 g/cm3
حلالیت	نا محلول در آب ، محلول در الکل
رنگ	بی‌ رنگ

 

از دی بوتیل فتالات در چه صنایعی استفاده می شود

دی‌ بوتیل فتالات DBP در صنایع زیر استفاده می‌شود:

• صنعت پلاستیک و پلیمر : به عنوان نرم‌کننده برای PVC و دیگر پلاستیک‌ها
• صنعت آرایشی و بهداشتی : در محصولاتی مانند لاک، مواد آرایشی، شامپو و لوسیون
• صنعت الکترونیک و برق : در عایق‌بندی سیم و کابل برق
• صنعت چاپ و بسته‌ بندی : به عنوان حلال و نرم‌کننده در جوهر و رنگ‌ها
• صنعت خودرو سازی : در قطعات پلاستیکی خودرو مانند داشبورد
• صنعت نساجی : در تولید پارچه‌های ضدآب مانند پرده
• صنعت ساختمانی : در کف‌پوش‌ها و عایق‌ها 
• صنعت اسباب‌ بازی : در انواع اسباب‌بازی‌های پلاستیکی
• صنعت پزشکی : در تجهیزات و وسایل پزشکی مانند لوله‌های آزمایشگاهی

 

 

الزامات دی بوتیل فتالات

استانداردها و مقررات مربوط به دی‌بوتیل فتالات (DBP) عبارتند از:

• میزان مجاز دی‌بوتیل فتالات در محصولات آرایشی و بهداشتی طبق استاندارد FDA حداکثر 1% است.
• استانداردهای اتحادیه اروپا محدودیت استفاده از DBP را در بسیاری از محصولات اعمال کرده است.
• غلظت مجاز DBP در آب آشامیدنی طبق EPA حداکثر 6 ppb است.
• میزان قابل قبول در هوای محیط کار طبق OSHA حداکثر 5 میلی‌گرم بر متر مکعب است.
• حد مجاز تماس پوستی طبق ACGIH برای شغل‌های 8 ساعته 5 میلی‌گرم بر متر مکعب تعیین شده است.
• طبق استانداردهای زیست‌محیطی باید به درستی دفع و مدیریت شود.
• در برخی کشورها استفاده از آن ممنوع شده است.

 

از دی بوتیل فتالات در تولید چه محصولات استفاده می شود

از دی‌ بوتیل فتالات (DBP) محصولات زیر تولید می‌شود:

• انواع پلاستیک‌های نرم و انعطاف‌پذیر مانند PVC نرم شده
• محصولات آرایشی و بهداشتی مثل لاک، رژلب، ماسکارا، شامپو و لوسیون
• سیم و کابل برق عایق‌بندی شده
• انواع رنگ‌ها و جوهرها
• محصولات چاپ شده مانند کاغذهای روکش‌دار، برچسب و بسته‌بندی
• پارچه‌های ضدآب مانند پرده‌های حمام و پوشش‌های بیرونی
• کفپوش‌های پلاستیکی مانند PVC و وینیل
• قطعات پلاستیکی خودرو مثل داشبورد، غربیلک فرمان و غیره
• اسباب‌بازی‌ها و وسایل بازی پلاستیکی کودکان
• وسایل و تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی
• لوله‌ها، تسمه‌ها، پروفیل‌ها و ورق‌های پلاستیکی

 

استانداردهای بین المللی دی بوتیل فتالات

استانداردها و مقررات بین‌ المللی مهم در مورد دی‌بوتیل فتالات (DBP) عبارتند از:

• سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) - محدودیت استفاده DBP در محصولات آرایشی و بهداشتی 
• آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا (EPA) - محدودیت غلظت DBP در آب آشامیدنی
• اتحادیه اروپا (EU) - ممنوعیت یا محدودیت استفاده از DBP در بسیاری از محصولات
• سازمان بهداشت جهانی (WHO) - طبقه‌بندی DBP به عنوان ترکیب بالقوه سرطان‌زا 
• سازمان بین‌المللی کار (ILO) - تعیین حد مجاز مواجهه شغلی با DBP
• انجمن متخصصان بهداشت صنعتی آمریکا (ACGIH) - تعیین حدود مجاز تماس پوستی و استنشاقی DBP
• کنوانسیون استکهلم - محدودیت استفاده از DBP به عنوان آلاینده آلی ماندگار
• استانداردهای ISO و IEC - الزامات و آزمون‌های استاندارد برای DBP