فروش ویژه
چکیده
دی بوتیل فتالات (DBP) نوعی از فتالات ها است، دسته‌ای از مواد شیمیایی که به طور معمول به عنوان پلاستیک ساز در طیف گسترده‌ای از محصولات مصرفی ، از جمله پلاستیک‌ها ، وینیل و محصولات مراقبت شخصی استفاده می‌شوند. DBP مایع روغنی بی رنگ با بوی شیرین و استری است. از آن برای افزایش انعطاف‌پذیری و دوام پلاستیک‌ها استفاده می‌شود و اغلب در محصولات مانند لاک ناخن، چسب‌ها و لوله‌های PVC یافت می‌شود. با این حال، DBP با چندین نگرانی سلامت مرتبط است، از جمله مشکلات تولید مثل و رشد، serta سرطان. مواجهه با DBP نشان داده شده است که سیستم اندوکرین را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به مشکلاتی مانند نقص‌های مادرزادی، ناباروری و عدم تعادل هورمونی منجر می‌شود. در نتیجه، DBP در چندین کشور ممنوع یا محدود شده است و بسیاری از تولیدکنندگان شروع به حذف استفاده از آن به نفع جایگزین‌های ایمن‌تر کرده‌اند.
فهرست :
- دی بوتیل فتالات چیست
- کاربردها
- فرمول شیمیایی
- مزایا
- معایب
- مشخصات فیزیکی و شیمیایی
- صنایع مورد استفاده
- الزامات
- محصولات تولیدی با دی بوتیل فتالات
- استانداردها
دی بوتیل فتالات چیست
دی بوتیل فتالات یا DBP یک ماده شیمیایی است که به عنوان نرم کننده پلاستیک به کار می‌رود ؛ این ماده باعث انعطاف پذیری بیشتر پلاستیک ها می‌شود و در محصولاتی مانند لوازم آرایشی ، اسباب بازی ، تجهیزات پزشکی ، سیم های برق و غیره استفاده می‌شود ، دی بوتیل فتالات می‌تواند سمی و سرطان زا باشد.
کاربردهای دی بوتیل فتالات
کاربردهای دی بوتیل فتالات DBP عبارتند از:
- افزودن به عنوان نرم‌کننده به انواع پلاستیک ها مانند PVC برای افزایش انعطاف پذیری
- استفاده در تولید لاک‌ها و رنگ‌ها به عنوان حلال
- استفاده در صنایع آرایشی و بهداشتی مانند لوازم آرایشی، شامپو و لوسیون
- استفاده در تولید بسیاری از محصولات مانند پرده، فرش، اسباب بازی، تجهیزات پزشکی و غیره
- استفاده به عنوان نرم‌کننده و ضدآب در سیم‌ها و کابل‌های برق
- استفاده در تولید لوازم و وسایل الکترونیکی و صنعتی
- استفاده به عنوان حلال در تولید چسب‌ها ، محصولات چاپ و جوهر
فرمول شیمیایی دی بوتیل فتالات
فرمول شیمیایی دی بوتیل فتالات به صورت زیر است :
C16H22O4
دی بوتیل فتالات یک استر دی الکل است که از واکنش فتالیک انیدرید و بوتانول به دست می‌آید.
ساختار شیمیایی آن به این صورت است:
دو گروه بوتیل (C4H9) به اسید فتالیک (C8H4O4) متصل شده‌اند.
فرمول مولکولی آن C16H22O4 نشان می دهد که در هر مولکول DBP، 16 اتم کربن، 22 اتم هیدروژن و 4 اتم اکسیژن وجود دارد.
مزایای دی بوتیل فتالات
مزایا و محاسن استفاده از دی بوتیل فتالات (DBP) عبارتند از:
- افزایش انعطاف‌پذیری، نرمی و دوام محصولات پلاستیکی
- بهبود خواص مکانیکی پلیمرها مانند PVC
- افزایش مقاومت در برابر حرارت، سایش و شیمیایی بودن محصولات
- کاهش هزینه تولید و قیمت تمام شده محصولات پلاستیکی
- سهولت پردازش و شکل‌دهی پلاستیک‌ها
- بهبود خواص الکتریکی مانند عایق‌بندی در سیم و کابل‌ها
- افزایش طول عمر مفید محصولات پلاستیکی
- جلوگیری از ترک خوردگی و شکستگی پلاستیک‌ها
- سازگاری با انواع پلیمرهای مختلف
- دسترسی آسان و قیمت مناسب
معایب دی بوتیل فتالات
معایب و مضرات استفاده از دی بوتیل فتالات DBP عبارتند از:
- سمی و سرطان زا بودن برای انسان و محیط زیست
- اثرات مخرب بر سلامتی انسان مانند اختلالات هورمونی و باروری
- آسیب به کبد، کلیه و سایر اعضای بدن در صورت تماس طولانی مدت
- تجمع در بدن و ماندگاری طولانی مدت در محیط زیست
- نشت از محصولات حاوی آن و آلوده کردن خاک، آب و هوا
- ایجاد بوی نامطبوع در محصولاتی که حاوی آن هستند
- کاهش کیفیت و طول عمر مفید محصولات پلاستیکی در دراز مدت
- القای واکنش‌های آلرژیک در افراد حساس
- تحریک کننده پوست و چشم بودن
- ممنوعیت یا محدودیت استفاده از آن در برخی کشورها
- نیاز به رعایت استانداردهای سختگیرانه در استفاده و دفع آن
مشخصات فیزیکی و شیمیایی دی بوتیل فتالات
| خاصیت | مقدار |
|---|---|
| فرمول شیمیایی | C16H22O4 |
| جرم مولی | 278.34 g/mol |
| نقطه ذوب | -69 °C |
| نقطه جوش | 340 °C |
| چگالی | 1.04 g/cm3 |
| حلالیت | نا محلول در آب ، محلول در الکل |
| رنگ | بی رنگ |
از دی بوتیل فتالات در چه صنایعی استفاده می شود
دی بوتیل فتالات DBP در صنایع زیر استفاده می‌شود:
- صنعت پلاستیک و پلیمر : به عنوان نرم‌کننده برای PVC و دیگر پلاستیک‌ها
- صنعت آرایشی و بهداشتی : در محصولاتی مانند لاک، مواد آرایشی، شامپو و لوسیون
- صنعت الکترونیک و برق : در عایق‌بندی سیم و کابل برق
- صنعت چاپ و بسته بندی : به عنوان حلال و نرم‌کننده در جوهر و رنگ‌ها
- صنعت خودرو سازی : در قطعات پلاستیکی خودرو مانند داشبورد
- صنعت نساجی : در تولید پارچه‌های ضدآب مانند پرده
- صنعت ساختمانی : در کف‌پوش‌ها و عایق‌ها
- صنعت اسباب بازی : در انواع اسباب‌بازی‌های پلاستیکی
- صنعت پزشکی : در تجهیزات و وسایل پزشکی مانند لوله‌های آزمایشگاهی
الزامات دی بوتیل فتالات
استانداردها و مقررات مربوط به دی‌بوتیل فتالات (DBP) عبارتند از:
- میزان مجاز دی‌بوتیل فتالات در محصولات آرایشی و بهداشتی طبق استاندارد FDA حداکثر 1% است.
- استانداردهای اتحادیه اروپا محدودیت استفاده از DBP را در بسیاری از محصولات اعمال کرده است.
- غلظت مجاز DBP در آب آشامیدنی طبق EPA حداکثر 6 ppb است.
- میزان قابل قبول در هوای محیط کار طبق OSHA حداکثر 5 میلی‌گرم بر متر مکعب است.
- حد مجاز تماس پوستی طبق ACGIH برای شغل‌های 8 ساعته 5 میلی‌گرم بر متر مکعب تعیین شده است.
- طبق استانداردهای زیست‌محیطی باید به درستی دفع و مدیریت شود.
- در برخی کشورها استفاده از آن ممنوع شده است.
از دی بوتیل فتالات در تولید چه محصولات استفاده می شود
از دی بوتیل فتالات (DBP) محصولات زیر تولید می‌شود:
- انواع پلاستیک‌های نرم و انعطاف‌پذیر مانند PVC نرم شده
- محصولات آرایشی و بهداشتی مثل لاک، رژلب، ماسکارا، شامپو و لوسیون
- سیم و کابل برق عایق‌بندی شده
- انواع رنگ‌ها و جوهرها
- محصولات چاپ شده مانند کاغذهای روکش‌دار، برچسب و بسته‌بندی
- پارچه‌های ضدآب مانند پرده‌های حمام و پوشش‌های بیرونی
- کفپوش‌های پلاستیکی مانند PVC و وینیل
- قطعات پلاستیکی خودرو مثل داشبورد، غربیلک فرمان و غیره
- اسباب‌بازی‌ها و وسایل بازی پلاستیکی کودکان
- وسایل و تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی
- لوله‌ها، تسمه‌ها، پروفیل‌ها و ورق‌های پلاستیکی
استانداردهای بین المللی دی بوتیل فتالات
استانداردها و مقررات بین المللی مهم در مورد دی‌بوتیل فتالات (DBP) عبارتند از:
- سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) - محدودیت استفاده DBP در محصولات آرایشی و بهداشتی
- آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا (EPA) - محدودیت غلظت DBP در آب آشامیدنی
- اتحادیه اروپا (EU) - ممنوعیت یا محدودیت استفاده از DBP در بسیاری از محصولات
- سازمان بهداشت جهانی (WHO) - طبقه‌بندی DBP به عنوان ترکیب بالقوه سرطان‌زا
- سازمان بین‌المللی کار (ILO) - تعیین حد مجاز مواجهه شغلی با DBP
- انجمن متخصصان بهداشت صنعتی آمریکا (ACGIH) - تعیین حدود مجاز تماس پوستی و استنشاقی DBP
- کنوانسیون استکهلم - محدودیت استفاده از DBP به عنوان آلاینده آلی ماندگار
- استانداردهای ISO و IEC - الزامات و آزمون‌های استاندارد برای DBP
سوالات متداول
دی بوتیل فتالات یا DBP یک ماده شیمیایی است که به عنوان نرم کننده پلاستیک به کار می‌رود ؛ این ماده باعث انعطاف پذیری بیشتر پلاستیک ها می‌شود و در محصولاتی مانند لوازم آرایشی ، اسباب‌بازی ، تجهیزات پزشکی ، سیم‌های برق و غیره استفاده می‌شود ، دی‌بوتیل فتالات می‌تواند سمی و سرطان‌زا باشد.
فرمول شیمیایی دی بوتیل فتالات به صورت زیر است: C16H22O4 دی بوتیل فتالات یک استر دی الکل است که از واکنش فتالیک انیدرید و بوتانول به دست می‌آید. ساختار شیمیایی آن به این صورت است: دو گروه بوتیل (C4H9) به اسید فتالیک (C8H4O4) متصل شده‌اند. فرمول مولکولی آن C16H22O4 نشان می‌دهد که در هر مولکول DBP، 16 اتم کربن، 22 اتم هیدروژن و 4 اتم اکسیژن وجود دارد.
افزایش انعطاف‌پذیری، نرمی و دوام محصولات پلاستیکی بهبود خواص مکانیکی پلیمرها مانند PVC افزایش مقاومت در برابر حرارت، سایش و شیمیایی بودن محصولات کاهش هزینه تولید و قیمت تمام شده محصولات پلاستیکی سهولت پردازش و شکل‌دهی پلاستیک‌ها بهبود خواص الکتریکی مانند عایق‌بندی در سیم و کابل‌ها افزایش طول عمر مفید محصولات پلاستیکی جلوگیری از ترک خوردگی و شکستگی پلاستیک‌ها سازگاری با انواع پلیمرهای مختلف دسترسی آسان و قیمت مناسب